Sytuacja na rynku międzynarodowym nieustannie się zmienia. W związku z utworzeniem regionalnych obszarów wolnego handlu reguły pochodzenia towarów nabrały szczególnego znaczenia. Dlatego też w międzynarodowych transakcjach handlowych ważną rolę odgrywa dokument EUR 1. Potwierdza bowiem pochodzenie towaru, a w szczególnych okolicznościach (nałożenie embargo lub wojna) dokument stanowi gwarancję bezpiecznego transportu.
Czym jest dokument EUR 1?
Dokument EUR 1 to świadectwo pochodzenia towaru (ang. certificate of origin). W Polsce dokument wystawiany jest przez właściwe urzędy celno-skarbowe. Sporządza się go na wyznaczonym formularzu na wniosek eksportera by potwierdzić kraj pochodzenia towaru. Poza tym dokument jest niezbędny przy wejściu na rynki niektórych państw, bądź unii celnych. Dodatkowo importer posiadający świadectwo pochodzenia towaru jest uprawniony do skorzystania z ulgowych taryf celnych. Dokument EUR 1 należy dostarczyć do władz celnych kraju importera.
Poza tym warto pamiętać, że świadectwo pochodzenia wystawia się oddzielnie dla każdej partii towaru, która będzie wysłana i poddana odprawie celnej w całości i jednocześnie. Niektóre państwa posiadają własne blankiety i na nich żądają wystawienia świadectwa pochodzenia towaru. Przy czym opis towaru nie może pozostawiać wątpliwości dla późniejszej jego identyfikacji.
Ustalanie kraju pochodzenia
Przepisy międzynarodowe mówią, że jeżeli w wytwarzanie towaru było zaangażowanych wiele państw, to uznaje się, że towar pochodzi z kraju, w którym produkt został poddany ostatecznej i ekonomicznie uzasadnionej obróbce lub przetworzeniu w wyniku, którego powstał zupełnie nowy produkt lub stanowiło to istotny etap procesu produkcji. W praktyce, dla sprecyzowania przyjęto, że ta obróbka lub przetworzenie musi zwiększyć wartość produktu o ponad 50%. Dodatkowo ustawa wymaga, żeby obróbka lub przetworzenie zostało wykonane w przystosowanym do tego celu przedsiębiorstwie. Dokument EUR 1 zawsze powinien zawierać tego typu informacje.
Kraj pochodzenia towaru ustala się zgodnie z poniższym podziałem:
- wyroby gotowe lub półprodukty – kraj wytworzenia;
- płody rolne – kraj, w którym zostały one wyhodowane, zebrane lub wydobyte;
- płody przyrody oraz wyroby poddane przeróbce lub obróbce – kraj, w którym dokonano przeróbki lub obróbki, jeśli wartość robocizny i materiałów przy nich wykorzystanych stanowi ponad 50% ogólnej wartości towarów;
- zasoby morza i dna morskiego oraz przetwory z nich wykonane – kraj, z którego pochodzi przedsiębiorstwo, które dokonało połowu, wydobycia lub przetworzenia
Rozróżnienie między preferencyjnymi i niepreferencyjnymi regułami pochodzenia
Dokument EUR 1 pomaga również ustalić wysokość stawek celnych. Wiąże się to z tym, że towar pochodzący z jednego regionu świata w różnych krajach może być potraktowany na innych warunkach. Umowy preferencyjne pozwalają na przykład towarom pochodzącym z państw afrykańskich, na preferencyjne stawki celne. Otóż obecnie Afryka jest uznawana za rozwijający się region świata, dlatego też duża część towarów wyprodukowana na tym kontynencie posiada zerowe cło. Polskie przepisy określają pojęcie pochodzenia produktów dla następujących celów:
- jednolitego stosowania Taryfy Celnej (takich samych stawek celnych dla takich samych produktów z tych samych krajów);
- ograniczeń ilościowych oraz innych środków ustanowionych w odrębnych przepisach w odniesieniu do towarów w obrocie międzynarodowym;
- sporządzania i wydawania świadectw potwierdzających pochodzenie towarów.
Preferencyjne reguły są zazwyczaj bardziej rygorystyczne niż niepreferencyjne. Są bowiem ustalane przez członków regionalnych obszarów wolnego handlu lub krajów, które przystąpiły do preferencyjnego porozumienia handlowego. Ma to służyć zagwarantowaniu, że z niskich stawek celnych i innych korzyści przyznanych porozumieniem korzystają tylko te towary, które faktycznie pochodzą z jednego z krajów członkowskich wspólnoty.
Czym wyróżnia się Dokument EUR 1?
Dokument EUR 1 jest jednym z najczęściej spotykanych świadectw pochodzenia w handlu międzynarodowym. Otóż wydaje się go, gdy między jednym z krajów należących do Unii Europejskiej a konkretnym państwem importu istnieje preferencyjna umowa dwustronna. Dzięki temu dokument EUR 1 stanowi potwierdzenie europejskiego pochodzenie towaru wwożonego do krajów trzecich. Takie świadectwo EUR 1 posiadają jedynie towary, wobec których można zastosować preferencyjne stawki celne. W praktyce oznacza to obniżenie stawki celnej w kraju importu.
