Strategiczne położenie Turcji między Europą kontynentalną a Środkowym Wschodem sprzyja handlowi w regionie. Od lat Turcja jest państwem kandydującym do Unii Europejskiej i utrzymuje z nią bliskie więzi ekonomiczne. Nie dziwi więc, że UE jest największym partnerem handlowym i inwestycyjnym Turcji. Jak przeprowadzić eksport do Turcji?
Turcja (Türkiye) – podstawowe informacje
- Stolica: Ankara
- Podział administracyjny: 81 prowincji
- Język urzędowy: turecki
- Powierzchnia: 783,3 tys. km²
- Liczba ludności: 84,7 mln
- Waluta: lira turecka (TRY)
- Największe wyznanie: islam (sunnizm)
Import i eksport Turcji – produkty
Najwięcej towarów importowanych do Turcji pochodzi z Chin, Rosji, Niemiec i Stanów Zjednoczonych. Wielkość importu Turcji wynosi 200 miliardów USD. Kraj ten jest największym importerem odpadów i złomu żeliwa i stali oraz przędzy z włókna ciągłego syntetycznego (z wyjątkiem nici).
Turcja importuje głównie:
- złoto niemonetarne
- pojazdy drogowe
- urządzenia elektryczne
- żeliwo i stal.
Tureckie produkty trafiają głównie do Niemiec, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Włoszech i Iraku. Eksport Turcji wynosi 170 miliardów USD. Eksportuje ona głównie pojazdy i części pojazdów, a także biżuterię i złoto. Turcja to potęga eksportowa sztabów i prętów z żeliwa lub stali niestopowej, a także tkanych dywanów i innego pokrycia podłogowego włókienniczego.
Wymiana handlowa Polski i Turcji
Eksport Polski do Turcji wynosi ponad 2,5 mld USD, a import z Turcji – ponad 4,5 mld USD. Oznacza to, że udział importu z Turcji w ogólnym imporcie Polski wynosi 1,7%, a eksport do Turcji – 0,9%.
Polski eksport do Turcji to przede wszystkim:
- pojazdy drogowe
- maszyny i urządzenia do wytwarzania energii
- wyroby z metali nieszlachetnych
- maszyny ogólnego zastosowania przemysłowego
- urządzenia elektryczne
- kosmetyki, materiały perfumeryjne, chemia domowa.
Perspektywicznymi produktami eksportowymi do Turcji są:
- wyroby z sektora drzewnego (wata celulozowa, arkusze z celulozy, tekstura i papier)
- produkty z sektora medycznego (urządzenia i instrumenty medyczne, farmaceutyki)
- maszyny i urządzenia (zaawansowane komponenty i gotowy sprzęt elektroniczny, baterie, czytniki optyczne).
Eksport do Turcji – turecki agent handlowy
Dostęp do rynku tureckiego jest utrudniony między innymi czynnościami administracyjnymi w celu uzyskania certyfikatów, licencji czy oznakowań, szczególnie w branży rolno-spożywczej. Agent handlowy w Turcji może być przydatny, i nie tylko w tej kwestii. Taki agent (dystrybutor) zna rynek docelowy i łatwiej jest mu dotrzeć do dużej bazy klientów. Zanim jednak nawiążesz współpracę z tureckim agentem, zweryfikuj go i sprawdź jego referencje.
Warto wiedzieć, że w Turcji biznes jest oparty na relacji. Podczas spotkania biznesowego, zanim przejdziesz do sedna, porusz nieformalne tematy takie jak rodzina czy sport (stroń od rozmów o religii). Bądź cierpliwy i punktualny.
Obowiązki przy eksporcie do Turcji
Dokonując ekspansji na rynek zagraniczny, należy go dobrze poznać. Uważa się, że rynek turecki to mieszanka środowisk Bliskiego Wschodu, Zachodniej Europy oraz Stanów Zjednoczonych.
Jednym z najważniejszych aspektów wkraczania na obce rynki jest zapoznanie się z wymogami produktowymi.
- Turcja zaadoptowała Dyrektywy Nowego Podejścia Komisji Europejskiej. Oznacza to, że jeżeli towar jest zgodny z właściwą dyrektywą UE, będzie on również mógł być wprowadzony na rynek turecki. Obowiązkowo należy dostarczyć m.in. deklarację zgodności. Produkty będące poza zakresem regulacji UE objęte są tureckimi normami.
- Kontrola eksportowo-importowa, głównie produktów konsumenckich, odbywa się między innymi poprzez system TAREKS.
- W celu eksportu produktów z sektora rolno-spożywczego należy posiadać dokumenty kontrolne, licencje importowe, certyfikaty fitosanitarne i świadectwa sanitarne. Wykaz znajdziesz w tym raporcie. Przetworzona żywność musi być opatrzona etykietą w języku tureckim.
- Etykiety są wymagane także w przypadku farmaceutyków, kosmetyków, środków owadobójczych itp.
- Pakując towary, weź pod uwagę turecki klimat i normy kulturowe. Opakowanie wysyłkowe powinno być opatrzone informacjami w języku tureckim o wadze, wymiarach, ilości egzemplarzy, nazwach producenta i importera oraz dacie przydatności (jeśli taka jest).
Regulacje na rynku tureckim:
- 2021/1 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: wyroby przemysłowe
- 2021/3 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: odpady
- 2021/4 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: farmaceutyki i substancje psychotropowe
- 2022/5 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: produkty podlegające kontroli ministerstwa rolnictwa i leśnictwa
- 2021/6 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: wyroby chemiczne
- 2019/7 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: paliwa stałe
- 2021/8 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: sprzęt radiowy i końcowe urządzenia telekomunikacyjne
- 2021/9 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: różne produkty z oznaczeniem CE
- 2021/10 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: zabawki
- 2021/11 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: środki ochrony osobistej
- 2021/12 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: wyroby dla niemowląt, papiernicze i inne
- 2021/14 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: wyroby budowlane
- 2021/15 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: baterie i akumulatory
- 2021/16 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: wyroby medyczne
- 2021/18 i 2021/26 – Komunikaty w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: tekstylia, wyroby włókiennicze i ze skóry
- 2022/19 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: wyroby tytoniowe i alkoholowe
- 2021/20 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: farmaceutyki i niektóre chemikalia
- 2021/23 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: złom
- 2021/25 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: części pojazdów
- 2012/25 i 2012/27 – Komunikaty w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: bawełna
- 2022/21 – Komunikat w sprawie bezpieczeństwa produktów i kontroli: wybrane produkty rolne.
Turkish Standards Institution (TSE)
Turecka Instytucja Norm (Turkish Standards Institution, TSE) jest jedyną jednostką notyfikowaną opracowującą normy produktowe w Turcji. TSE został założony w 1960 r., jest członkiem światowej społeczności normalizacyjnej oraz pełnoprawnym członkiem ISO, Międzynarodowej Komisji Elektrotechnicznej (IEC), Instytutu Norm i Metrologii dla Krajów Islamskich (SMIIC), Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN) oraz Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego Elektrotechniki (CENELEC). Ta jednostka notyfikacyjna sprawdza, czy produkty są zgodne z regulacjami UE (np. znak CE) oraz przepisami Organizacji Norm Rady Współpracy Zatoki, GSO (znak G) w zależności od potrzeb klientów. To właśnie TSE zarządza systemem TAREKS.
Ograniczenia w eksporcie do Turcji
Tylko upoważnieni importerzy mogą wprowadzać na rynek turecki takie przedmioty jak:
- broń
- nieprzetworzone metale szlachetne
- benzyna
- materiały niebezpieczne
- odpady
- wybrane wyroby chemiczne
- złom
- i inne.
Ponadto funkcjonuje okresowo uchylany zakaz wwozu bydła i mięsa wołowego z obszarów UE. Turcja nałożyła embargo na importowanie broni z niektórych krajów afrykańskich i azjatyckich. Co więcej, wyroby tytoniowe mogą być wprowadzone tylko przez producentów posiadających specjalne pozwolenie od tureckiego rządu.
Aktualne ograniczenia w przywozie do Turcji z UE możesz znaleźć na stronie tron.trade.ec.europa.eu/investigations/cases, wybierając w „Third country” Turcję (Turkey).
Umowy wolnego handlu Turcji
Oprócz umowy z Unią Europejską, Turcja podpisała umowy wolnego handlu z takimi krajami i obszarami jak:
- EFTA (Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria)
- Izrael
- Macedonia Północna
- Bośnia i Hercegowina
- Palestyna
- Tunezja
- Maroko
- Egipt
- Syria (zawieszona)
- Albania
- Gruzja
- Czarnogóra
- Serbia
- Chile
- Mauritius
- Korea Południowa
- Malezja
- Mołdawia
- Wyspy Owcze
- Singapur
- Kosowo
- Wenezuela
- Wielka Brytania.
Podatek VAT i akcyza w Turcji
Stawki VAT w Turcji wynoszą:
- 18% (stawka ogólna)
- 8% (meble, książki, tekstylia, lekarstwa, podstawowe artykuły spożywcze itp.)
- 1% (niektóre produkty rolne).
Dostawy eksportowe są zwolnione z podatku VAT.
Specjalnemu podatkowi konsumpcyjnemu o różnych stawkach, czyli akcyzie, podlegają:
- pojazdy silnikowe (samochody, motocykle, śmigłowce, samoloty, jachty)
- produkty luksusowe
- napoje alkoholowe, tytoń i wyroby tytoniowe
- produkty naftowe (gaz ziemny, olej smarowy, rozpuszczalniki).
Eksport z Polski do Turcji – dokumentacja
Na rynku tureckim istnieje wiele wymogów produktowych. Dobrą wiadomością jest, że jeśli towar jest dopuszczony do obrotu w UE, nie musi on przechodzić dodatkowych testów, by mógł on być dopuszczony na rynek turecki.
W handlu z Turcją wymagane są poniższe dokumenty:
- faktura handlowa (Commercial Invoice) w trzech egzemplarzach po turecku, francusku lub angielsku
- specyfikacja towaru (Packing List) – opcjonalna
- list przewozowy (konosament morski, lotniczy list przewozowy)
- świadectwo pochodzenia towaru (świadectwo przewozowe A.TR lub certyfikat EUR.1 aby skorzystać ze zwolnienia celnego).
Dokumenty wymagane w zależności od typu produktów:
- deklaracja zgodności dla wyrobów wpadających pod regulacje UE
- certyfikat zdrowotny wydawany w państwie producenta dla towarów mogących mieć styczność z żywnością oraz opakowań dla żywności
- sektor rolno-spożywczy: licencje importowe, dokumenty kontrolne, certyfikaty fitosanitarne i świadectwa sanitarne
- sektor farmaceutyczny i chemiczny: świadectwa GMP, świadectwa zgodności oraz certyfikaty zdrowia
- alkohol: certyfikat dystrybucyjny upoważniający importera lub dystrybutora do dostarczania na rynek produktu alkoholowego
- pozwolenie od ministerstwa handlu oraz gwarancja dostarczania usług naprawy sprzętu takiego jak AGD, pojazdy, elektronika użytkowa, maszyny przemysłowe itd.
- inne dokumenty.
Turcja jest częścią europejskiej Unii Celnej, więc większość towarów będących przedmiotem handlu jest objętych zerowym cłem. Taryfa Turcji znajduje się na stronie tariff-tr.com.
Eksport do Turcji – transport towarów
Turcja jest położona względnie blisko Polski, co sprzyja wielkości wymiany handlowej. Towary do Turcji można przewieźć za pomocą rozwiązań transportu:
- morskiego
- lotniczego
- kolejowego
- drogowego
- multimodalnego.
Eksportuje się głównie do wielkich ośrodków miejskich takich jak Stambuł czy Ankara, a także do prowincji Kocaeli.
Transport morski do Turcji
Najczęstszą metodą przewozu towarów jest transport morski. Mimo, że zajmuje on więcej czasu niż transport kolejowy czy lotniczy, umożliwia on przewóz dużej ilości towarów na dalekie dystanse po niskich cenach.
Czas transportu z Polski do Turcji wynosi od tygodnia do trzech tygodni. Na czas przewozu wpływa m.in. forma transportu morskiego – czy jest to ładunek pełnokontenerowy, czy drobnica.
Porty w Turcji
- Port Haydarpaşa (TRHAY) – największy port w Stambule do wczesnego XXI w. Obsługuje m.in. drobnicę, kontenery i przeładunki typu ro-ro. Na jego terenie znajduje się pięć terminali.
- Port Mersin (TRMER) – największy port kontenerowy w Turcji. Jest to ważny port dla handlu Turcji ze Starym Kontynentem. Port posiada najnowsze technologie magazynowania ładunków chłodniczych.
- Port Ambrali (TRAMR) – drugi największy port w Turcji pod względem wielkości przeładunku. Do portu zawija wiele statków kontenerowych i ro-ro na trasie do/z Europy.
Transport lotniczy do Turcji
Najszybszą metodą przewozu towarów jest fracht lotniczy. Czas przewozu z Polski do Turcji drogą lotniczą zajmuje parę dni (wraz z formalnościami). Transport lotniczy stosuje się przede wszystkim przy szybko psujących się oraz kosztownych towarach.
Główny port lotniczy cargo w Turcji
Port lotniczy Stambuł (IST, LTFM) to główne międzynarodowe lotnisko w Turcji. Na trasie Warszawa-Stambuł lotnicze usługi przewozowe realizuje LOT Cargo.
Transport kolejowy do Turcji
Towarowe przewozy kolejowe są droższe od morskich, ale za to o krótszym czasie transportu. Towar może zostać załadowany w Köseköy lub Stambule; czas przewozu do Turcji trwa około tygodnia.
Transport drogowy do Turcji
Turcja leży przy Starym Kontynencie, więc towar bez problemu można przewieźć do Polski ciężarówką. Szacunkowy czas dostawy z Polski do Turcji trwa 5 dni.
Transport multimodalny do Turcji
Są przewoźnicy, którzy oferują połączenia za pomocą różnych gałęzi transportu. Na przykład, część drogi jest pokonywana ciężarówką, a pozostała część – pociągiem towarowym. Dzięki temu można czerpać korzyści z przemieszczania towarów różnymi środkami transportu.
Oferty spedytorów łatwo porównasz na ShipHub.pl.
Eksport do Turcji – podsumowanie
- Turcja to coraz istotniejszy kontrahent biznesowy Polski.
- Hitami eksportowymi Polski do Turcji są wyroby elektryczne i mechaniczne.
- Perspektywicznymi przemysłami w Turcji dla polskich eksporterów są: medyczny, drzewny i maszynowy.
- Zadbaj o to, by Twoje produkty były zgodne z regulacjami na rynku tureckim.
- Turcja znajduje się w unii celnej z Unią Europejską, dlatego większość stawek celnych wynosi 0%.
- Ekspansję na rynek Turcji uprości turecki agent handlowy.
- Transport z Europy do Turcji zrealizujesz drogą morską, lotniczą, lądową i kolejową.
Jeżeli interesujesz się rynkiem tureckim, sprawdź nasz poradnik importowy z Turcji.
