Podział ryzyka i kosztów pomiędzy sprzedającym i kupującym w handlu międzynarodowym opisują reguły Incoterms. Okazuje się, że najczęściej stosowaną formułą jest FCA Incoterms. Prawie 40% umów na całym świecie zawieranych jest na jej podstawie. Reguła ta cechuje się wszechstronnością, ponieważ jest stosowana w przypadku wszystkich środków transportu.
Incoterms 2020 FCA – podział kosztów
| Sprzedający ponosi: | Kupujący ponosi: |
| koszty odprawy eksportowej (o ile dotyczy) | koszty związane z kwestiami importowymi oraz z transportem towaru od momentu dostarczenia go przez sprzedającego kurierowi |
| koszty dostarczenia i powierzenia towaru przewoźnikowi wyznaczonemu przez kupującego w oznaczonym miejscu | dodatkowe koszty związane z niedopełnienia obowiązku odbioru towarów w uzgodnionym w umowie miejscu i czasie |
| koszty uzyskania licencji eksportowej lub innych upoważnień, podatku, cła i innych oficjalnych opłat związanych z eksportem, a także koszty eksportowych formalności celnych | koszty uzyskania dokumentów lub ekwiwalentnych przekazów elektronicznych (poza zwyczajowym dokumentem świadczącym o dostawie), wydawanych w kraju wysyłki i/lub kraju pochodzenia, potrzebnych kupującemu przy imporcie lub tranzycie towaru |
| koszty w przypadku zakazu wywozu danego towaru lub jeśli istnieją szczególne podatki od jego eksportu | koszty zawiadomienia sprzedającego o dacie i miejscu, w którym towar ma być dostarczony przewoźnikowi |
| koszty dostarczenia zwyczajowego dokumentu świadczącego o dostawie towaru lub ekwiwalentnego przekazu elektronicznego | koszty związane z transportem towarów |
| koszty sporządzenia i wysłania faktury handlowej lub przekazu elektronicznego będącego jej ekwiwalentem | koszty wyładunku dostarczonego towaru ze środka transportu w terminalu przewoźnika wyznaczonym przez kupującego |
| koszty zawiadomienia kupującego, że towary zostały dostarczone i powierzone przewoźnikowi lub nie przyjęte przez niego w uzgodnionym czasie | wszelkie koszty związane z towarem od momentu postawienia go do dyspozycji przewoźnika wskazanego przez kupującego, w tym koszty cła i podatku i innych oficjalnych opłat |
| koszty opakowania i jego znakowania wymagane do przewozu, o ile dany towar nie jest zwyczajowo transportowany bez opakowania | wszystkie dodatkowe koszty wynikające z niewyznaczenia przewoźnika albo niezawiadomienia sprzedającego o nazwie przewoźnika i terminie przez kupującego, w którym towar ma być dostarczony przewoźnikowi (pod warunkiem jego należytego wyodrębnienia jako przedmiotu umowy) |
| koszty kontroli jakościowej, mierzenia, ważenia, liczenia, które są niezbędne do przekazania towaru przewoźnikowi. | koszty kontroli przedwysyłkowej towaru, chyba że jest ona wymagana obligatoryjnie przez władze kraju eksportera. |
Jakie są obowiązki sprzedającego?
- Sprzedający dostarcza towar i fakturę oraz inne dowody zgodności, które mogą być wymagane i zostały podane w umowie.
- Na prośbę i koszt kupującego umożliwia i pomaga w uzyskaniu dokumentu przewozowego.
- Wyznacza osobę odpowiedzialną za załadunek towaru do pojazdu nabywcy towaru.
- Na prośbę kupującego może zawrzeć umowę przewozu na zwykłych warunkach na koszt i ryzyko kupującego.
- Sprzedający odpowiada za przygotowanie towaru do załadunku (zmierzenie i zapakowanie towarów).
- Dostosowuje towar na eksport oraz ponosi ryzyko i koszty, które się z tym wiążą.
Jakie są obowiązki kupującego?
- Kupujący dopełnia formalności związane z importem towarów oraz ich transportem od momentu dostarczenia go przez sprzedającego kurierowi.
- Ponosi ryzyko związane z utratą lub uszkodzeniem towaru od momentu dostarczenia go kurierowi.
- Zawiera umowy o przewóz, choć sprzedawca może, jako dodatkową usługę, zorganizować przewóz na koszt i ryzyko kupującego.
- Dba o wszystkie niezbędne formalności tranzytowe i dostosowanie towaru do importu.
- Zleca transport.
- Przyjmuje dostawę towaru w uzgodnionym wcześniej w umowie miejscu.
Grafika
Załączona grafika pokazuje podział obowiązków kupującego i sprzedającego na różnych etapach transportu przy skorzystaniu z FCA Incoterms. Wynika z niej, że kupujący ponosi odpowiedzialność za towar od momentu dostarczenia go na swoim placu albo w innym wskazanym w umowie miejscu.
Dostarczenie towaru
Formuła Incoterms 2020 FCA przewiduje dwa możliwe miejsca dostawy. Pierwszy wariant to miejsce należące do sprzedającego (np. jego magazyn, fabryka, plac). Wtedy dostawę uznaje się za zakończoną, gdy towar zostaje przekazany fizycznie (po zakończeniu załadunku) pod opiekę kuriera lub innej osoby wyznaczonej przez kupującego.
Natomiast druga opcja dotyczy wskazanego w umowie miejsca, które nie należy do sprzedającego (np. port morski, terminal). W takiej sytuacji dostawę uważa się za dokonaną po przekazaniu towaru przewoźnikowi, na środku transportu wysłanym przez sprzedającego. Przy czym należy zaznaczyć, ze wyładunek towaru ze środka transportu nie należy do obowiązków sprzedającego.
Bez względu na wybraną możliwość, informacje o miejscu i czasie dostawy powinny się znaleźć w umowie.
Incoterms FCA – ubezpieczenie towaru
W przypadku FCA Incoterms zawarciem ubezpieczenia zajmuje się kupujący. Sprzedający nie ponosi odpowiedzialności za towar od momentu dostarczenia go na swoim placu albo w innym podanym w umowie miejscu. Dalszy proces transportu, jak również ubezpieczenie towaru zależne jest od kupującego.
Incoterms 2020 FCA w transporcie
Formuła FCA może być stosowana w odniesieniu do wszystkich form transportu, w tym transportu kombinowanego, czyli takiego gdzie wykorzystuje się różne gałęzie transportu.
Sprzedający musi dostarczyć towary i fakturę, zgodnie z umową sprzedaży oraz wszelkich innych dowodów zgodności, które mogą być wymagane w umowie. Dodatkowo udziela kupującemu na jego koszt i ryzyko pomocy w uzyskaniu dokumentu przewozowego.
Obecnie jest to jednak opcjonalne i oczywiście niepotrzebne, jeżeli strony uzgodnią, że sprzedawca przedstawi kupującemu list przewozowy stwierdzający po prostu, że towary zostały dostarczone do wysyłki, a nie że zostały wysłane na pokład.
FCA a inne reguły
W przypadku formuły FCA sprzedającego obciążają wszelkie procedury związane z eksportem towaru.
Zarówno w EXW jak i FCA importer posiada gestię transportową na całej trasie dostawy. Różnica polega na tym, że w EXW sprzedający nie ma obowiązku załadowania towaru ani dokonania odprawy celnej w eksporcie. W formule FCA obowiązek dokonania odprawy celnej w eksporcie ciąży na sprzedającym a obowiązek załadunku w zależności od rodzaju transportu. Z tego powodu zaleca się stosowanie formuły FCA w miejsce EXW.
Zapraszamy do zapoznania się z pozostałymi regułami Incoterms 2020, oraz do pobrania darmowego e-booka „poradnik Incoterms 2020”.
