Transport kolejowy cieszy się rosnącą popularnością głównie ze względu na korzystną cenę i stosunkowo krótki transit time. Przewóz towarów pociągiem jest bowiem tańszy niż samolotem, a także trwa krócej niż w przypadku transportu morskiego. Te czynniki sprawiają, że jest on korzystną alternatywą dla obu tych metod tranzytu. Zamawiając towar, każdy importer staje przed wyborem reguły Incoterms. Omawiamy Incoterms w transporcie kolejowym.
Czym są reguły Incoterms?
Incoterms to inaczej Międzynarodowe Reguły Handlu, czyli zbiór formuł regulujących warunki wymiany handlowej. Jest on stosowany powszechnie na całym świecie, w celu ułatwienia i usprawnienia transakcji sprzedaży. Zasady te określają dokładny podział kosztów oraz obowiązków między sprzedawcę a kupującego. Należy pamiętać, że stosowanie Incoterms jest fakultatywne i obowiązuje jedynie, jeśli zostało to ustalone przez obie strony wymiany.
Jakie Incoterms warto rozważyć przy transporcie kolejowym?
Incoterms 2020 FCA – Free Carrier
Korzystając z transportu kolejowego, warto rozważyć regułę FCA. Jest to najczęściej wybierana dla transportu towarów zasada. Według określonych przez niej warunków, sprzedawca odpowiedzialny jest za wszystkie kwestie związane z eksportem i ponosi koszty odprawy eksportowej. Obowiązkiem dostawcy jest także przygotowanie towaru do załadunku (opłacenie i wykonanie czynności kontrolnych, opakowanie i odpowiednie oznaczenie). Musi on na swój koszt dostarczyć towar razem z fakturą, a także kompletną dokumentacją wskazaną w umowie, do wyznaczonego wcześniej miejsca. W przypadku FCA istnieją dwie możliwości dostawy, dlatego należy wybrać jedną z nich i zawrzeć ją w umowie. Sprzedający może przekazać kurierowi przesyłkę we własnym magazynie, fabryce itp. lub dostarczyć ją do terminalu. Od tej chwili odpowiedzialność za ładunek spoczywa na importerze.
Kupujący odpowiada następnie za transport ładunku, dalszą część procesu importowego i dotyczące go formalności. Musi on opłacić wszelkie koszty związane z jego przewozem. Do jego obowiązków należą także zlecenie transportu, zawarcie umowy o przewóz i odbiór towaru we wskazanym w umowie miejscu. Należy mieć na uwadze, że Incoterms FCA nie jest regułą FOB. Formuła FOB stosowana jest jedynie w transporcie morskim i nie używa się jej w transporcie kolejowym.
Incoterms 2020 EXW – Ex Works
Inną wartą uwagi formułą Incoterms przy transporcie kolejowym jest EXW. Przyjrzyjmy się najpierw zadaniom po stronie dostawcy. Sprzedający ma obowiązek dostarczyć przesyłkę do wyznaczonego miejsca w ustalonym wcześniej terminie. Opłaca on koszty wynikające z jej opakowania, oznaczenia oraz przeprowadzenia procesów kontrolnych (np. liczenia, ważenia, sprawdzenia jakości i innych). Sprzedawca musi także dopilnować, aby przesyłka posiadała fakturę handlową, umowę sprzedaży, a także inne dokumenty.
W przypadku Incoterms EXW zarówno większym ryzykiem, jak i odpowiedzialnością obciążony jest kupujący. Zostaje ona na niego przeniesiona w momencie przekazania ładunku przewoźnikowi przez dostawcę. Obowiązkiem importera jest organizacja oraz dopilnowanie kwestii eksportu, importu i tranzytu. Oznacza to, że zajmuje się on załadunkiem towaru, a także jego transportem od miejsca, w którym został on przekazany. Musi on także opłacić wszelkie związane z tymi procesami koszty, a także cło i podatki. Tym samym importer odpowiada za kwestie celne i uzyskanie kompletu dokumentów niezbędnych do eksportu. Do jego obowiązków należy również rozładunek w miejscu docelowym.
Incoterms 2020 DAP – Delivery at Place
Chińscy dostawcy mogą zaproponować transport przy zastosowaniu reguły DDP. Zalecamy unikać tej reguły i w tej sytuacji warto wynegocjować zastąpienie jej formą Incoterms 2020 DAP. DAP wyróżnia się od wcześniej omówionych zasad tym, że większą odpowiedzialność ponosi sprzedawca. Musi on zapewnić kompletną dokumentację oraz przeprowadzić procesy kontrolne przed załadowaniem przesyłki. Na własny koszt organizuje on odprawę eksportową, a także przewóz towarów do ustalonego z kupującym miejsca. Oznacza to, że sprzedawca ponosi wszelkie ryzyko i opłaty wynikające z utraty lub uszkodzenia transportowanych produktów, do chwili odebrania ładunku przez importera.
Importer odpowiada za organizację, a także opłatę odprawy importowej. Ryzyko i odpowiedzialność za towar przechodzą na kupującego w momencie, gdy odbierze on ładunek z wyznaczonego miejsca. Od tej chwili uiszcza on również wszelkie związane z odebraną przesyłką koszty.
Incoterms 2020 CIP – Carriage and Insurance Paid to
Reguła Incoterms 2020 CIP również obowiązuje dla wszystkich środków transportu, w tym kolejowego. W tym przypadku na eksporterze ciążą większe koszty, ale mniejsze ryzyko. Sprzedający ma obowiązek opakować i odpowiednio oznaczyć produkty. Dostawca uiszcza opłaty związane z eksportem i tranzytem, a także z czynnościami kontrolnymi (ważeniem, liczeniem, kontrolą jakości itp.). Opłaca on również koszt wysyłki i transportu towarów do chwili przekazania ich importerowi. Ponosi on odpowiedzialność za ładunek do momentu dostarczenia go pierwszemu przewoźnikowi (jeśli jest ich więcej niż jeden). Ponadto, dostawca zawiera umowę i opłaca koszt ubezpieczenia towaru od miejsca dostawy do uzgodnionego punktu docelowego, na rzecz kupującego.
Importer odpowiada za wszelkie kwestie importowe i wynikające z nich opłaty, takie jak formalności celne, podatki, czy różnego rodzaju pozwolenia. Pozyskuje on niezbędną do importu i tranzytu dokumentację i ponosi koszty związane z ładunkiem od chwili dostarczenia go na środek transportu. Obowiązkiem kupującego jest także rozładunek towaru i jego opłacenie.
Pułapki na Incoterms 2020 DAP i CIP
Mimo że reguła DAP może wydawać się bardzo korzystna dla kupującego, to wiąże się z pewnym ryzykiem. W jej przypadku to eksporter odpowiada za organizację transportu ładunku i jego przewóz do ustalonego miejsca. Oznacza to, że importer nie ma kontroli nad swoim towarem podczas tranzytu. Co za tym idzie, w razie wystąpienia ewentualnych komplikacji lub błędów ze strony sprzedawcy, kupujący dowie się o nich z dużym opóźnieniem. Warto więc zastanowić się, czy wybranie innej formy nie będzie dla nas bardziej opłacalne.
Korzystając z Incoterms CIP nie mamy natomiast gwarancji, że po przekazaniu ładunku przewoźnikowi przez dostawcę, dotrze on do miejsca docelowego nieuszkodzony, w odpowiedniej ilości. Aby uchronić kupującego od skutków takich sytuacji, eksporter ma obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia od ryzyka utraty lub uszkodzenia towaru. Jednakże, jeśli państwo docelowe wymaga zakupu ochrony ubezpieczeniowej, mogą wystąpić pewne komplikacje. W takiej sytuacji możemy rozważyć również Incoterms 2020 CPT.
Incoterms w transporcie kolejowym – podsumowanie
Wszystkie z powyżej omówionych Incoterms mogą zostać wykorzystane w transporcie kolejowym. W szczególności zalecamy jednak zastosowanie reguły FCA lub EXW. Mimo że obciążają one importera większą odpowiedzialnością, to jednocześnie zapewniają mu większą kontrolę nad transportem ładunku. Incoterms DAP i CIP, chociaż mogą wydawać się korzystne dla kupującego, wiążą się z pewnym ryzykiem. Z tego względu, warto rozważyć wszelkie możliwe opcje i wybrać tę, która będzie dla nas najbardziej opłacalna.
Zachęcamy również do zapoznania się z naszym poradnikiem, w którym szczegółowo omawiamy podział obowiązków i kosztów w przypadku wszystkich reguł Incoterms 2020.
