Konosament (Bill of Lading), czyli morski list przewozowy, to jeden z najważniejszych dokumentów w transporcie międzynarodowym. Na jego podstawie dokonuje się odbioru ładunku w porcie docelowym. Opisaliśmy wcześniej rodzaje konosamentów oraz jakie zapisy musi zawierać taki dokument. Przy imporcie, na przykład z Chin, często stosowany jest Telex Release, czyli elektroniczna wersja konosamentu.
Konosament Telex Release
Wydanie teleksu (czasem w umowach określane terminem “Telex release”) jest potwierdzeniem wystawionym przez przewoźnika w porcie początkowym do portu docelowego, pozwalającym na wydanie ładunku bez wysłania odbiorcy wydrukowanej wersji oryginalnego konosamentu. Po uregulowaniu należności, załadowca przekazuje przewoźnikowi wiadomość, żeby ten skontaktował się ze swoim biurem w porcie przeznaczenia towaru. Kontener zostaje wydany odbiorcy na podstawie jego dyspozycji.
Jest to możliwe tylko w przypadku, gdy konosamenty nie zostały jeszcze wydrukowane i wydane eksporterowi. Jeśli konosamenty były wydrukowane i zostały wydane, należy zwrócić je do przewoźnika/spedytora. Dopiero wtedy można wydać dyspozycję Telex Release.
Nazwa dla tego rodzaju konosamentu pochodzi od sposobu w jaki dawniej były przesyłane dokumenty. Teleks (ang. Teleprinter Exchange Service) – aparat do przesyłania tekstu łączami telefonicznymi, abonencka usługa telegraficzna, polegająca na przesyłaniu informacji w postaci alfanumerycznej. Obecnie odbywa się to zwykle za pośrednictwem poczty elektronicznej. Czasami można również spotkać się po prostu z zaktualizowanym potwierdzeniem w wewnętrznym systemie wysyłkowym.
Sposoby na zwolnienie kontenerów:
- 3 oryginalne dokumenty Bill of Lading – imienne lub na zlecenie indosowane, dostarczane są do armatora i realizowane są opłaty;
- 1 oryginalny dokument Bill of Lading z pieczątką i podpisem odbiorcy dostarczany jest do armatora i realizowane są opłaty;
- Telex Release – oryginalne dokumenty Bill of Lading dostarcza do armatora firma eksportująca towar, w państwie załadunku. Przedstawiciel armatora w kraju dostawy otrzymuje potwierdzenie z oddziału armatora w państwie załadunku, t.z. telex release i realizowane są opłaty;
- Sea Waybill – konosament ekspresowy, wystawiony w jednym egzemplarzu. Nie jest wymagane dostarczanie oryginału armatorowi aby zwolnić kontener.
Biorąc pod uwagę względy praktyczne skorzystanie z teleksu jest szybsze i mniej skomplikowane niż żądanie wysłania B/L przez przewoźnika odbiorcy, a następnie odesłanie do agenta w miejscu dostawy. Taki proces może opóźnić dostawę ładunku, dlatego w niektórych sytuacjach podejmuje się decyzję o skorzystaniu z Telex Release.
Przykłady sytuacji, w których przydaje się teleks:
- Umówiłeś się z dostawcą, że zapłacisz za towar dopiero po jego wysłaniu (B/L pełni funkcję paragonu).
- Dostawca chce zachować prawo własności do towaru do momentu otrzymania przez niego zapłaty.
- Nie zamierzasz sprzedawać towarów osobie trzeciej, w momencie gdy jest on jeszcze w tranzycie (tzn. chcesz być obecny osobiście przy przyjmowaniu dostawy).
W praktyce nadawca odda oryginalny konosament przewoźnikowi w porcie załadunku i poinstruuje spedytora o konieczności wydania teleksu. Następnie agent spedytora w porcie załadunku poinformuje agenta na porcie rozładunku, że oryginalny B/L został odebrany, a ładunek, który jest nim objęty, może zostać wydany wyznaczonemu odbiorcy bez przedłożenia oryginału B/L.
W przeciwieństwie do dokumentu Telex Release, konosament można zgubić, co wiąże się z konsekwencjami.
