Kontener transportowy

Kontenery to nieodłączna część transportu – w szczególności transportu morskiego czy transportu kolejowego. Zazwyczaj jest to metalowa skrzynia, o określonych wymiarach, która służy przeważnie do przewozu drobnicy. Kontener pozwala przyspieszyć proces przeładunku, a także chroni przewożone ładunki. W poniższym artykule przedstawimy wszystkie potrzebne informacje na temat kontenerów transportowych.

Kontener transportowy

Definicje kontenera zostały opracowane w 1968 roku przez Komitet techniczny ISO TC 104. Brzmią one następująco:

• jest to urządzenie transportowe trwałe o konstrukcji gwarantującej wielokrotne użycie;
• budowa jego umożliwia przewóz jednym lub wieloma środkami transportu bez konieczności przeładowywania zawartego w nim ładunku;
• jest odpowiednio wyposażone, w celu ułatwienia mocowania, manipulowania oraz przeładunku z jednego środka transportu na drugi;
• konstrukcja jego umożliwia łatwy załadunek i rozładunek towarów.

Historia

W tym samym roku wydano ogólnoświatowe ustalenia, dotyczące: wymiarów, maksymalnej masy brutto, oznakowania, konstrukcji kontenerów oraz wytrzymałości.

Pierwsze kontenery transportowe powstały już przed 1914 rokiem. Od 1929 roku za pomocą kontenerów przewożono bagaże pasażerów w pociągach m.in. przez Golden Arrow w relacji Londyn-Paryż.

Pierwszy standard dla kontenerów dla transportu drogowego i kolejowego został opracowany w 1934 roku w Europie.

Pierwszy projekt kontenera w Polsce został opracowany w 1919 roku przez ppłk inż. Stanisława Rodowicza.

Prekursorem współczesnego transportu kontenerowego jest Malcolm McLean. W 1955 roku postanowił zainwestować swój cały majątek w przebudowę tankowca na pierwszy na świecie kontenerowiec. Statek nazywał się Ideal X i 26 marca 1956 roku wypłynął w swój pierwszy rejs z ładunkiem 35-stopowych kontenerów z Newark do Houston.

Niecałe 10 lat później w Australii powstał pierwszy specjalistyczny kontenerowiec, przeznaczony wyłącznie do przewozu kontenerów. W kwietniu 1966 r. przypłynął z USA do Europy SS Fairland, przywożąc na pokładzie 226 kontenerów.

Sposoby przewozu kontenerów transportowych

Do przewozu kontenerów wykorzystywane są specjalistyczne środki transportu. Zapewniają szybki załadunek i wyładunek, a także bezpieczny przewóz towarów.

• Transport morski – w transporcie morskim do przewozu kontenerów wykorzystywane są przede wszystkim kontenerowce, semikontenerowce i rorowce. Kontenerowce są najczęściej używane na liniach transkontynentalnych, jak również w żegludze kabotażowej. Przeważnie są to statki o pojemności od kilkudziesięciu do ponad 16 tys. TEU. Semikontenerowce to statki częściowo przystosowane do przewożenia kontenerowców. Wykorzystywane są przede wszystkim na kierunkach o niewielkim strumieniu ładunku kontenerów. Przewożą również drobnicę. Rorowce to natomiast statki do przewozu ładunków tocznych.
• Transport śródlądowy – w tym transporcie do przewozu kontenerów wykorzystuje się głównie statki o załadunku pionowym (Lo-Lo).
• Transport kolejowy – przy tym transporcie wykorzystywane są przeważnie specjalne wagony kontenerowe i wagony-platformy. Wagony kontenerowe to stalowe konstrukcje ramowe oparte na dwóch lub czterech osiach, na których nie ma podłogi, ścian bocznych ani dachu. Natomiast wagony-platformy różnią się tylko tym, że posiadają podłogę.
• Transport samochodowy – transport kontenerów odbywa się za pomocą samochodów ciężarowych, które składają się zazwyczaj z dwóch części (ciągnik siodłowy i naczepy podkontenerowe).

Budowa kontenera

Kontenery to przeważnie stalowe konstrukcje, a ich podstawę stanowi podstawa i słupki narożne. Rama zbudowana jest wzdłuż belek nośnych, belek i dźwigarów poprzecznych. Na podłodze i na ścianach wewnętrznych kontenera znajdują się uchwyty do mocowania ładunku. Najmocniejsza część kontenera to słupki narożne, służące do mocowania, podnoszenia a także do stawiania kontenera. Drzwi są przeważnie podwójne i montowane są na wcześniej przyspawanych do narożnych słupków zawiasach. Są one wodoszczelne i bardzo często zamykane na 2-4 zamki, które mają miejsce na kłódki i plomby. Całość pokryta jest dachem.

Drzwi przeważnie są bardzo ciężkie i powinno się je otwierać zgodnie z zasadami bezpieczeństwa. Kontenery zazwyczaj są otwierane z ziemi lub podwozia.

Poniżej można zapoznać się z infografiką, przedstawiającą dokładny podział kontenera na części pierwsze:

Rodzaje kontenerów morskich

Ze względu na przeznaczenie i budowę wyróżnia się wiele rodzajów kontenerów:

Kontener uniwersalny do ogólnego przeznaczenia

Kontener przeznaczony jest do przewozu wszystkich ładunków drobnicowych. Po pewnych modyfikacjach mogą być również wykorzystywane do transportu ładunków luzem np. sypkich czy ciekłych. Naturalne ciecze przewozi się za pomocą tzw. flexitanków, które przeważnie są tańsze niż użytkowanie cysterny.

W skład kontenerów uniwersalnych wchodzi: Kontener 20’ Standard, Kontener 40’ Standard (długi) i Kontener 40’ High Cube (długi i wysoki).

Kontener z otwartym dachem (open top/hard top container)

Kontenery z otwartym dachem przeznaczone są głównie do przewozu następujących ładunków:

• przekraczających wysokość standardowego kontenera;
• ładowanych od góry np. za pomocą dźwigu;
• niemieszczących się do standardowego kontenera przez drzwi.

Uchwyty mocujące w tego typu kontenerach znajdują się na podłodze i ścianach kontenera. Dach kontenera przykrywany jest wodoszczelną plandeką, która wyposażona jest w linkę z zamknięciem celnym. Jeśli chodzi o kontenery hard top, to w tym przypadku dach jest stalowy, a otwór drzwiowy ma demontowaną górną belkę.

Kontenery tego typu należą do sprzętów specjalistycznych. Koszty użytkowania będą wyższe niż w przypadku stosowania standardowych kontenerów.

Kontenery z otwartym dachem coraz częściej wykorzystuje się również do przewożenia sypkich towarów.

Kontener o otwartych bokach (open sided container)

Kontener z otwartym dachem i bokiem (flat rack container)

Tego typu kontenery wykorzystywane są przede wszystkim do przewozu ładunków, których wymiary uniemożliwiają przewóz w standardowych kontenerach lub kontenerach open top. Silna konstrukcja podłogi, a także osadzone ściany czołowe umożliwiają mocowanie i zabezpieczenie towaru. W kontenerach znajdują się liczne uchwyty mocujące (na podłodze).

Podłoga w tych kontenerach jest stosunkowo gruba.

Kontener platforma (platform container)

Kontener platforma przeznaczony jest do przewozu ładunków ciężkich i gabarytowych. Ładowność kontenerów platform 40’ wynosi ok. 40 ton, czym przewyższa pozostałe kontenery. Podłoga kontenera jest bardzo wytrzymała, dzięki czemu można przewozić nimi ładunki o dużych naciskach punktowych. Tego typu kontenery używane są w relacjach port-port. Wyposażone są w uchwyty o podwyższonej wytrzymałości, umożliwiające załadunek.

Kontener cysterna (tank container)

Kontenery cysterny (zwane również zbiornikowymi) przeznaczone są głównie do przewozu płynnych chemikaliów lub cieczy pitnych. Kontener 20’ posiada w swoich ramach zbiornik z całym oprzyrządowaniem. Konstrukcja tego typu kontenera odpowiada wymaganiom IMDG.

Do transportu artykułów spożywczych używane są tylko i wyłącznie specjalne kontenery oznakowane jako „Potable Liquids only”. Kontenery napełniane są zazwyczaj tylko w 80%, w celu uniknięcia niebezpiecznego falowania cieczy podczas transportu. Maksymalne napełnienie sięga 95% (z powodu rozszerzalności cieplnej).

Pojemność cystern wynosi ok. 20 000 l. Ilość ładownego towaru zależy od wielu rzeczy (w tym od jego ciężaru właściwego, rezerwy ekspansyjnej zbiornika, tary kontenera czy też przepisów drogowych).

IMO 0 – Do przewozu nie niebezpiecznych produktów spożywczych bez rozładunku pod ciśnieniem (m.in. mleko, woda mineralna, oleje roślinne, nieskoncentrowane soki).

IMO 1 – Do przewozu chemikaliów. Dostępność górnego odpływu zależna jest od charakteru ładunku.

IMO 2 – Do przewozu ładunków spożywczych o klasie zagrożenia i produktów chemicznych dopuszczonych do transportu przy dolnym rozładunku (może mieć elektryczny system grzewczy).

Kontener chłodniczy (refrigerated container)

Kontenery chłodnicze przeznaczone są do przewozu ładunków, wymagających stałej temperatury. Ściany kontenera wypełnione są pianką poliuretanową. Podłoga natomiast wykonana jest z aluminiowych T-gratingów, spełniających funkcję kanałów powietrznych. Kontener chłodzący podtrzymuje stałą temperaturę w przedziale od -25 stopni Celsjusza do 25 stopni Celsjusza (tak długo, jak różnica pomiędzy temperaturą zewnętrzną a zadaną nie przekroczy dla chłodzenia 65 stopni a dla grzania 42 stopni).

Oprócz wyżej wymienionych kontenerów wyróżnia się również:

• kontenery do ładunków masowych (bulk container);
• kontenery termiczne mechanicznie chłodzone (mechanically refrigerated container);
• kontenery do ładunków stałych luzem (dry bulk container);
• kontenery termiczne (thermal container);
• kontenery z wentylacją (ventilated container);
• kontenery ogrzewane (heated container);
• kontenery izotermiczne (insulated container).

Stan techniczny kontenera

Stan techniczny kontenera to bardzo często kwestia sporna pomiędzy odbiorcą a armatorem. Odpowiedzialność za stan kontenera często wygląda bardzo różnie, jednakże wiadomym jest, że armator powinien dostarczyć kontener w dobrym stanie (czyli suchy, sprawny i czysty). Przewoźnik natomiast jest odpowiedzialny za sprawdzenie czy kontener spełnia wymogi eksportera.

Eksporter lub magazyn podczas odbierania kontenera powinien zwrócić uwagę przede wszystkim na:

• czystość, suchość i sprawność kontenera;
• brak dziur w dachu;
• szczelność i poprawność otwierania drzwi;
• dobry stan prętów zabezpieczających;
• obecność miejsc na plomby;
• stan techniczny podłogi kontenera.

Sprawdzenie tych kwestii pozwoli uniknąć niepotrzebnych problemów. W okolicy największych terminali często powstają jednostki, zajmujące się oczyszczaniem lub naprawą kontenerów.

Dbanie o kontener

Najnowsze modele kontenerów posiadają nowe rozwiązania technologiczne, które zwiększają odporność kontenerów na korozję czy też uszkodzenia mechaniczne. Warto jednak podjąć dodatkowe kroki, aby uchronić kontener od zniszczenia. Przede wszystkim warto regularnie je serwisować, dzięki czemu będą mogły posłużyć znacznie dłużej.

Warunki, w których przewożone są kontenery nierzadko bardzo je uszkadzają. Największym problemem są przede wszystkim korozje. Niestety żadne środki nie gwarantują stuprocentowej ochrony.

Warto przynajmniej raz w roku zlecić serwisowanie kontenera w specjalistycznym serwisie. Regularne serwisowanie może przedłużyć użytkowanie kontenera aż do 15 lat. Warto się tym zainteresować, ponieważ z pozoru dobrze utrzymany kontener może się zepsuć.

Na co zwracać uwagę wybierając serwis kontenerowy?

Firm zajmujących się serwisowaniem kontenerów jest w Polsce coraz więcej. Podczas wyboru odpowiedniej, warto zwrócić szczególną uwagę na to czy posiada ona odpowiednie certyfikaty. Wszystkie naprawy powinny podlegać wewnętrznej kontroli jakości i zgodności z normami IICL (Institute of International Container Lessors). Ponadto stosowane materiały i części powinny być zgodne z wymogami armatorów morskich.

Chcąc serwisować kontenery chłodnicze musimy znaleźć serwisanta, który jest autoryzowanym partnerem danego producenta. Bardzo ważnym elementem procesu serwisowania są badania PIT (inspekcja funkcji technicznych i wizualna ocena stanu jednostki chłodniczej).

Załadowanie kontenera – co należy rozważyć?

Warto pamiętać, że nieprawidłowe ładowanie towaru może prowadzić do licznych uszkodzeń. Przy ładowaniu towaru do kontenera, ważne kwestie, które należy wziąć pod uwagę to:

1. Waga – powinna zostać równomiernie rozłożona na całej powierzchni kontenera. Mogą przy tym pomóc specjalne maty. Masa nie powinna zostać przekroczona.
2. Wykorzystanie przestrzeni – należy użyć całej dostępnej przestrzeni. Puste miejsca powinny zostać zapełnione materiałami zabezpieczającymi.
3. Zróżnicowanie materiału i dopasowanie – powinno się zwrócić uwagę na załadunek różnego rodzaju produktów w kontenerze morskim. Należy skupić się na wadze, rozmiarze, gęstości, stanie czy zapachu towaru.

Kontener transportowy – najwięksi przewoźnicy

Do największych przewoźników kontenerów należą:

• Maersk Group
• Mediterranean Shipping Company S.A.
• CMA CGM
• Evergreen
• American President Lines
• Hapag-Lloyd
• COSCO
• China Shipping
• NYK Line
• Hanjin Shipping