Symbol kieliszka i widelca to oznaczenie znajdujące się na wielu produktach do codziennego użytku. Jest ono powszechnie stosowane nie tylko w krajach Unii Europejskiej, ale także w Stanach Zjednoczonych czy niektórych częściach Azji. Oznakowanie kieliszka i widelca oznacza, że dany towar jest zdatny do kontaktu z żywnością; nie zawiera żadnych niebezpiecznych substancji oraz jest zaprojektowany tak, aby nie wpływać negatywie na pożywienie, z którym ma lub będzie miało kontakt. Szczególną uwagę do tego symbolu powinni przykuć importerzy przyborów czy urządzeń kuchennych.
Dla jakich produktów stosowane jest oznakowanie kieliszka i widelca?
Oznaczenie kieliszka i widelca ma zastosowanie do produktów z grupy materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (food contact materials, FCM). Są to wyroby i materiały, które mają kontakt z żywnością zanim zostanie ona spożyta, czyli w trakcie produkcji, przetwarzania, przechowywania, przygotowywania czy serwowania.
Zgodnie z unijnym rozporządzeniem oznakowanie kieliszka i widelca ma zastosowanie dla produktów, które:
- są przeznaczone do kontaktu z żywnością
- pozostają w kontakcie z żywnością i są do tego przeznaczone
- można oczekiwać, że one lub ich składniki wejdą w kontakt z żywnością.
Materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością to między innymi:
- kontenery transportowe
- opakowania do żywności
- maszyny do przetwarzania żywności
- przybory i sprzęt kuchenny
- zastawa stołowa.
Po co jest oznakowanie kieliszka i widelca?
Według Rozporządzenia (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością wprowadzenie stosowania tego symbolu miało na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia oraz interesów konsumentów.
Zgodnie z unijnym ustawodawstwem produkty oznaczone symbolem kieliszka i widelca muszą być produkowane:
- zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną,
- tak aby w normalnych lub możliwych do przewidzenia warunkach użytkowania nie dochodziło do migracji ich składników do żywności w ilościach, które mogłyby stanowić zagrożenie dla zdrowia lub negatywnie wpłynąć na stan żywności.
Materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością a krajowe wymagania
W Polsce, aby zakład mógł rozpocząć działalność na rynku wyrobów i materiałów mających kontakt z żywnością, konieczne jest wcześniejsze uzyskanie wpisu do rejestru zakładów, który prowadzony jest przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Aby taki wpis uzyskać należy złożyć wniosek do lokalnego powiatowego inspektora sanitarnego co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem działalności.
Jak stosować oznakowanie kieliszka i widelca?
W przypadku wprowadzania na rynek produktu, który jest przeznaczony na kontakt z żywnością należy dołączyć do niego:
- informację „do kontaktu z żywnością”, szczególne wskazówki dotyczące jego używania lub symbol kieliszka i widelca
- jeśli jest to konieczne, specjalne zalecenia, których należy przestrzegać w celu ich bezpiecznego i właściwego używania
- nazwę (lub nazwę handlową) oraz adres siedziby producenta, przetwórcy lub sprzedawcy odpowiedzialnego za wprowadzenie produktu na rynek
- odpowiednie oznaczenia identyfikacyjne pozwalające na śledzenie drogi materiału i wyrobu
- w przypadku materiałów i wyrobów, które mogą wydzielać substancje wchodzące w kontakt z żywnością: informacje na temat dopuszczalnego zastosowania, a także inne istotne informacje, takie jak nazwa i ilość substancji uwalnianych przez aktywny składnik.
Oznaczenie „do kontaktu z żywnością” musi być umieszczone w sposób widoczny, czytelny i nieusuwalny.
Uwaga! Symbolu „do kontaktu z żywnością” nie trzeba umieszczać na produktach, które w sposób oczywisty mają kontakt z żywnością.
Gdzie umieścić oznakowanie kieliszka i widelca?
Na etapie sprzedaży detalicznej dopuszczone są trzy możliwości:
- na wyrobach, materiałach lub na ich opakowaniach
- na etykietach umieszczonych na wyrobach czy materiałach lub na ich opakowaniach
- na wyraźnie widocznej dla konsumentów ulotce umieszczonej w bezpośrednim sąsiedztwie wyrobów czy materiałów (tylko w przypadku, gdy z przyczyn technicznych informacja taka lub zawierająca ją etykieta nie może zostać umieszczona na materiałach lub wyrobach w fazie produkcji lub sprzedaży).
FCM a szczególne środki prawne
Dla określonej grupy produktów (aktywne i inteligentne materiały i wyroby, kleje, wyroby ceramiczne, korek, wyroby gumowe, szkło, żywice jonowymienne, metale i stopy, papier i tektura, tworzywa sztuczne, farby drukarskie, regenerowana celuloza, silikony, wyroby włókiennicze, lakiery i powłoki, woski, drewno) może być konieczne zastosowanie szczególnych środków prawnych, które obejmują między innymi:
- wykaz substancji, których zastosowanie podczas produkcji towaru jest dozwolone
- normy czystości dla substancji
- szczegółowe limity przenikania niektórych składników do żywności lub na jej powierzchnię
- postanowienia mające na celu ochronę zdrowia człowieka przed zagrożeniami, jakie mogą wynikać z kontaktu poprzez usta z materiałami i wyrobami
- podstawowe zasady kontroli zgodności z określonymi wymogami
- zasady dotyczące pobierania próbek i metod analizy
- postanowienia szczególne mające na celu zapewnienie możliwości śledzenia drogi materiałów i wyrobów.
Jakie obowiązki ma producent lub importer wyrobów do kontaktu z żywnością?
Wprowadzający na rynek towar z naniesionym oznaczeniem widelca i kieliszka ma obowiązek dołączyć deklarację zgodności z obowiązującymi dla nich normami. Deklaracja ta umożliwia identyfikację substancji, materiałów, wyrobów lub produktów z pośrednich etapów wytwarzania. Oprócz tego producent musi zapewnić możliwość identyfikacji pochodzenia wyrobu na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji.
Dlaczego warto kupować towary z oznakowaniem kieliszka i widelca?
Zakup produktów zawierających oznaczenie kieliszka i widelca przede wszystkim daje konsumentowi pewność, że nabywa on przedmiot bezpieczny dla jego zdrowia i żywności, która będzie wchodziła z nim w kontakt. Oprócz tego produkty te są wykonane z materiałów, które nie wchodzą w reakcje z żywnością, tak więc nie wpłyną one negatywnie na jej wygląd czy smak. Kupując takie produkty wspiera się także producentów, którzy dbają o to, aby ich towary były zgodne z obowiązującymi normami prawnymi.
Oznakowanie kieliszka i widelca – podsumowanie
- Oznakowanie kieliszka i widelca oznacza, że dany towar jest zdatny do kontaktu z żywnością, w sposób który nie stanowi zagrożenia dla zdrowia czy nie ma negatywnego wpływu na stan żywności.
- Symbol „do kontaktu z żywnością” przeznaczony jest dla produktów mających kontakt z żywnością przed jej spożyciem.
- Oznakowanie kieliszka i widelca powinno znajdować się: na wyrobach, materiałach, ich opakowaniach lub na umieszczonych na nich etykietach czy też na wyraźnie widocznej dla konsumentów ulotce umieszczonej w bezpośrednim sąsiedztwie wyrobów czy materiałów.
- W Polsce dla zakładów operujących na rynku produktów mających kontakt z żywnością konieczne jest uzyskanie wpisu do rejestru zakładów, który jest prowadzony przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
