W branży TSL działa kilka podmiotów, m.in. przewoźnik, spedytor, armator i firma logistyczna. Zakres działania tych przedsiębiorstw może się zazębiać, lecz istnieją pewne różnice. W tym artykule przedstawimy sylwetki dwóch pierwszych podmiotów. Przewoźnik a spedytor – jaka jest różnica?
Przewoźnik a spedytor
Przewoźnik – kto to?
Przewoźnik (carrier) w zakresie swojej działalności przewozi osoby lub rzeczy, to znaczy przemieszcza osoby lub ładunek. Przewoźnik umowny to taki przewoźnik, który zazwyczaj nie posiada własnych środków transportu (taboru). Taki przewoźnik określany jest jako NVOCC. Jeśli przewoźnik posiada tabor, nazywany jest VOCC.
Przewoźnik wykonuje przewóz na podstawie zawartej umowy przewozu, która uregulowana jest w kodeksie cywilnym art. 774-793. Odpowiada on za wybór trasy oraz zabezpieczenie ładunku w ruchu i w miejscu postoju. Przewoźnika można określić jako agenta sprzedaży usług. Odpowiada on za przewóz, za którego opłata jest wyrażona w taryfie lub cenniku (fracht).
Przewoźnik może podzlecić wykonanie przewozu innemu przewoźnikowi (staje się wtedy przewoźnikiem umownym), lecz w świetle Prawa przewozowego (art. 5) ponosi on odpowiedzialność za ich czynności jakby on ich dokonał.
Spedytor – kto to?
Spedycja (freight forwarding) to usługa polegająca na zorganizowaniu przemieszczenia ładunku przy wykorzystaniu odpowiednio dobranych dróg, środków i sposobów transportu, w wyniku czego następuje dostarczenie towaru od nadawcy do odbiorcy. Umowa spedycji uregulowana jest w kodeksie cywilnym art. 794-804.
Spedytor (freight forwarder), zawodowo i za wynagrodzeniem, we własnym imieniu lub w imieniu zlecającego, podejmuje się zorganizować wysyłkę lub odbiór przesyłki towarowej oraz inne procesy związane z jej obsługą i przewozem. Nadzoruje on każdy etap przewozu, ale go nie wykonuje, chyba że dokonuje przewozu własnymi środkami transportu, stając się także przewoźnikiem (art. 800 kodeksu cywilnego). Innymi słowy, w większości przypadków jest on agentem towarowym, klientem agenta sprzedaży – przewoźnika.
Główny spedytor podpisuje umowę, ale jej wykonanie może on zlecić innej firmie spedycyjnej, tak zwanemu dalszemu spedytorowi. Spedytor zastępczy natomiast może zostać wyznaczony do odpowiadania za całość organizacji transportu.
Na co się składa wynagrodzenie spedytora?
Za swoje usługi spedytor pobiera prowizję, to znaczy procenty od wartości usługi. Jeśli na przykład na stale współpracuje on z przewoźnikami, może on uzyskać rabaty, upusty lub opierać się na specjalnych wynegocjowanych stawkach przewozowych, co zazwyczaj nie jest wyjawiane klientowi.
Jakie usługi świadczy spedytor?
Spedytor świadczy podstawowe usługi w zakresie:
- organizacji procesu przewozowego
- ubezpieczenia
- przygotowania potrzebnej dokumentacji
- obsługi celnej (jako outsourcing).
Spedytorzy mogą świadczyć zaawansowane usługi spedycyjne w zakresie:
- magazynowania
- pakowania
- oznaczenia sztuk kodami kreskowymi
- konsolidacji
- dekonsolidacji
- konfekcjonowania
- crossdockingu (przeładowanie kompletacyjne, wysyłka realizowana jest w innej koordynacji bez składowania).
Najwięksi spedytorzy to m.in. DHL, Kuhne + Nagel, DB Schenker, DSV i Sinotrans.
Tylko spedytorzy włączeni do FIATA (Międzynarodowa Federacja Zrzeszeń Spedytorów) mogą korzystać z dokumentów FCR, FBL, FCT, FWB, FWR, SDT, SIC i FFL.
Jaka jest różnica między przewoźnikiem a spedytorem?
- Przewoźnik przewozi osoby lub ładunek, a spedytor – planuje przewóz i korzysta z usług przewoźnika.
- Przewoźnicy zawierają umowy typy master, a spedytorzy – house.
- Możliwe jest zawarcie kontraktu bez spedytora, czyli umowę nabywca-przewoźnik. Zdarzają się przypadki, kiedy spedytor staje się przewoźnikiem.
- Przewoźnik odpowiada za rezultat (dowóz przesyłki) a spedytor za dochowanie należytej staranności przy wykonywaniu swoich obowiązków.
- W razie powstania szkody, czyli zaginięcia bądź uszkodzenia towaru, odpowiedzialność odszkodowawcza przewoźnika jest poważniejsza od odpowiedzialności spedytora, chyba że spedytor nabył prawa i obowiązki przewoźnika. Zwykle spedytor odpowiada tylko za winę w wyborze przewoźnika, jeśli doszło do nieprawidłowego wykonania umowy przewozu.
Zobacz, czym zajmuje się spedytor oraz jak wybrać spedytora. Sprawdzonych spedytorów łatwo znajdziesz na ShipHub.pl.
