W przypadku farmaceutyków przewóz jest niezwykle ważny. Głównie z tego względu, że jako produkty są podatne na działanie czynników zewnętrznych. Ich właściwości mogą się zmienić w zależności od naświetlenia, temperatury czy niestabilnego podłoża. Z tego powodu też ich transport podlega uwarunkowaniom prawnym, za które odpowiedzialność ponoszą zarówno przedsiębiorca jak i przewoźnik.
Odpowiedzialność – transport farmaceutyków
Zgodnie z prawem za zapewnienie właściwych warunków transportu leków odpowiada przede wszystkim przedsiębiorca prowadzący obrót hurtowy. Jakość przewozu leków sprawdzają między innymi służby sanitarne, resort zdrowia a nawet firmy farmaceutyczne. Okazuje się jednak, że w przypadku wykrycia wadliwej partii medykamentów istnieją podstawy do odpowiedzialności cywilnoprawnej przewoźnika wobec przedsiębiorcy. Ma to miejsce w sytuacjach gdy przetransportowano farmaceutyki niezgodnie z przepisami prawa lub postanowieniami umowy zawartej z przedsiębiorcą prowadzącym obrót hurtowy lekami.
Wymagania transportowe
W przypadku transportu produktów leczniczych środki transportu muszą być w widoczny sposób oznakowane, tak żeby pozostali uczestnicy ruchu nie mieli wątpliwości odnośnie tego, co znajduje się w pojeździe. Okazuje się również, że rodzaj medykamentu może wpływać na konieczność wyboru odpowiedniego środka transportu. Wynika to z konieczności zachowania odpowiedniego czasu transportu, stabilności czy odseparowania od światła. Okazuje się, że w przypadku większości farmaceutyków temperatura powietrza w transporcie nie powinna przekraczać 25 stopni Celsjusza, a maksymalna wartość wilgotności powietrza to 70%. Warto jednak pamiętać, że warunki te wynikają przede wszystkim ze specyfiki medykamentów i mogą się zmieniać.
W przypadku kontroli, jednym z pierwszych sprawdzanych punktów jest to czy typ transportu odpowiada konkretnemu farmaceutykowi. Przede wszystkim należy też udokumentować, że transport przebiegał w wymaganej temperaturze. Niezwykle ważna okazuje się kalibracja urządzeń pomiarowych. W przeciwnym wypadku pomiary z miejsca są uznawane za nieważne, a to później w konsekwencji może doprowadzić do konieczności utylizacji towarów.
Szczepionki
Wszystkie materiały biologiczne takie jak krew do transfuzji, narządy do transplantacji, czy szczepionki są szczególnie narażone na uszczerbek podczas transportu. Z tego względu potrzebują odpowiedniej temperatury.
Ministerstwa Zdrowia zaleca przechowywanie szczepionek w temperaturze od +2 do +8 stopni Celsjusza od momentu wyprodukowania, aż do czasu, w którym zostaną podane. Dlatego też najczęściej przewożone są w lodówkach. Dodatkowo zapakowuje się je w torby termiczne.
Jednak nie wszystkie szczepionki wymagają tak niskiej temperatury. Dotyczy to przede wszystkim szczepionek w postaci płynnej do podania pozajelitowego. Pozostałe szczepionki, czyli produkowane w postaci granulatów, tabletek albo kapsułek podawanych doustnie przechowywane są w temperaturze pokojowej, mimo że zawierają w swoim składzie fragmenty drobnoustrojów. Oprócz tego stosuje się tak zwaną zasadę “zimnego łańcucha”. Chodzi w niej głównie o to, żeby nie poddawać szczepionek gwałtownym zmianom temperatury. Według ekspertów najlepsza forma transportu szczepionek to samolot.
Komora przeładunkowa – transport farmaceutyków
W świetle przepisów obrót produktami leczniczymi dzieli się na hurtowy i detaliczny. Okazuje się, że rodzaj obrotu wpływa na transport towarów medycznych. Hurtowy przewóz produktów leczniczych powinien odbywać się bezpośrednio z punktu nadania do punktu odbioru, czyli od wytwórcy do hurtowni, a od hurtowni do apteki.
W przypadku konieczności przeładunku należy skorzystać z komór przeładunkowych (wyłącza to możliwość transportu produktów leczniczych w ramach przewozów drobnicowych). Spełniają one ważny element systemu transportowego hurtowni farmaceutycznych. Zgodnie z prawem, można w nich składować produkty lecznicze pod warunkiem, że okres ten nie przekroczy 36 godzin.
Dodatkowo wszystkie farmaceutyki muszą znajdować się w zamkniętych opakowaniach transportowych lub w zbiorczych opakowaniach wytwórcy w warunkach określonych dla danych produktów leczniczych. Poza tym, do produktów leczniczych znajdujących się w komorach przeładunkowych należy dołączyć dokumentację transportową, w tym określającą czas dostawy tych produktów do komory.
Skandale związane z farmaceutykami
Podanie szczepionki, która była nieprawidłowo przechowywana lub transportowana może spowodować poważne zagrożenie dla naszego zdrowia a nawet życia. Państwo Środka jest znane z licznych afer szczepionkowych.
W 2019 roku dwa chińskie koncerny farmaceutyczne: Changsheng Biotechnology i Wuhan Institute of Biological Products, sprzedawały potencjalnie ryzykowne szczepionki. Pierwszy z nich sprzedał ponad 250 tys. niepełnowartościowych szczepionek dla dzieci, a drugi aż 400 tys.
W 2016 r. zatrzymano ponad 200 osób zamieszanych w nielegalną sprzedaż 2 milionów przeterminowanych lub źle składowanych szczepionek.
Natomiast w 2010 r. na dożywocie skazano urzędnika w prowincji Shanxi za złamanie zasad współpracy z producentami szczepionek i defraudacje.
