Przewóz ładunków, zarówno krajowy jak i międzynarodowy, powinien opierać się na umowie przewozu. Umowa przewozu to dokument, który określa prawne obowiązki stron umowy o usługę przewozu, czyli przewoźnika i frachtującego.
Umowa przewozu rzeczy
Umowa przewozu jest dokumentem wiążącym prawnie czarterującego (bukującego) i przewoźnika. Ważna umowa oznacza, że przewoźnik zobowiązuje się dostarczenia towaru za wynagrodzeniem. Określa ona warunki przewozu, obowiązki i prawa stron. W pewnym stopniu warunki te można negocjować. Umowa może być na piśmie lub w formie online.
Co to jest przewoźnik?
Przewoźnik to podmiot, który przemieszcza ładunek towarowy (a także osoby) z jednego miejsca do drugiego. Innymi słowy, prowadzi ono przedsiębiorstwo przewozowe. Może to być:
- przewoźnik lotniczy
- przewoźnik drogowy
- przewoźnik morski
- przewoźnik kolejowy.
Co to jest frachtujący?
W sektorze handlu i transportu stosuje się określenia nadawca (consignor) i odbiorca (consignee). Zarówno osoba wysyłająca towar jak i go odbierająca może zawrzeć umowę z przewoźnikiem. Nadawca to pierwotny właściciel towaru – sprzedawca (eksporter). Odbiorcą jest ten, do którego towar jest wysyłany przez nadawcę, inaczej nabywca (importer). Frachtujący (bukujący, czarterujący) może być więc nadawcą lub odbiorcą ładunku albo upoważnionym agentem klienta przewoźnika.
Kto zleca przewóz i za niego płaci?
W celu ułatwienia całego procesu, warunki przewozu ładunku zostały ustandaryzowana zgodnie z konwencjami międzynarodowymi. Incoterms to reguły powszechnie stosowane na całym świecie określające obowiązki kupującego i sprzedającego. Są publikowane przez Międzynarodową Izbę Handlową (ICC). Obowiązki różnią się w zależności od wybranej zasady. Niektóre wskazują, że to sprzedawca jest odpowiedzialny za zlecenie przewozu, a inne, że jest to obowiązek kupującego.
Inne konwencje międzynarodowe regulujące transport towarów to konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (CISG, konwencja wiedeńska), reguły hamburskie, reguły haskie i hasko-visbijskie, oraz reguły rotterdamskie.
Co jest zawarte w umowie przewozu?
Standardowa umowa przewozu zawiera warunki umowy przewoźnika. Określa ona m.in. odpowiedzialność odszkodowawczą przewoźnika, gdyż bardzo ważne jest, aby określić, co nastąpi w przypadku utraty towaru lub uszkodzenia. Niektóre informacje zawarte w umowie przewozu:
- tytuł: umowa przewozu
- identyfikacja zaangażowanych stron: szczegółowe informacje o nadawcy/odbiorcy, przewoźniku
- zakres usług: rodzaj ładunku, sposób transportu („Niniejszym zleca się wykonanie przewozu towaru…”)
- daty związane z realizacją przewozu
- warunki, którymi nadawca i przewoźnik są prawnie związani
- minimalna odpowiedzialność przewoźnika (wyłączenie odpowiedzialności przewoźnika)
- warunki płatności (fracht), zastaw i roszczenia
- klauzula ubezpieczeniowa
- rozwiązywanie sporów
- klauzula gwarancyjna
- klauzula przypadków działania siły wyższej (sytuacja, której nie można kontrolować ani przewidzieć)
- data (wskazuje na początek umowy), podpisy stron.
Czy konosament morski jest umową przewozu?
Należy zauważyć, że konosament nie jest umową przewozu. Konosament (Bill of Lading, B/L) to zbywalny dokument, który reprezentuje własność towarów. Potwierdza on, że istnieje umowa przewozu. Konosament wystawiany jest przez przewoźnika załadowcy. Jest to dowód, że przewoźnik odebrał towar w dobrym stanie i zgodnie z umową przewozu.
Zapoznaj się z pozostałymi dokumentami w transporcie.
Grafika: storyset.com
