Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów - zasady UE

Polscy przedsiębiorcy bardzo często decydują się na zakup i import towarów z krajów należących do Unii Europejskiej. Jednak przed rozpoczęciem tego typu transakcji warto wiedzieć czym dokładnie jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, jakie warunki należy spełnić, by zakup został za nie uznany, a także w jaki sposób ustalić podstawę opodatkowania.

Czym jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów?

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) to prawo pozwalające na rozporządzanie towarem jak właściciel. Przepis ten dotyczy regulacji podatku od sprzedaży. Towar dostarczany jest na terytorium państwa członkowskiego UE przez przedsiębiorcę z innego kraju należącego do Wspólnoty.

Aby zakup uznany był za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, wymagane jest spełnienie pewnych warunków dotyczących statusu kupującego i dostawcy. Zgodnie z zapisem ustawy przepisy mają zastosowanie, gdy nabywcą jest:

podatnik VAT prowadzący samodzielnie działalność gospodarczą
podatnik od wartości dodanej (jeśli sprzedaż jest realizowana z przemieszczeniem między krajami)

a nabyte towary mają służyć prowadzonej przez niego działalności.

Kupujący może być także osobą prawną nie będąca podatnikiem, natomiast dostawca powinien być podatnikiem VAT lub podatnikiem od wartości dodatniej.

Wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów można określić również nabycie towaru od sprzedawcy, który nie posiada numeru VAT UE. Jest tak dlatego, że nie istnieje żaden wymóg rejestracji dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Jako WNT określa się również przemieszczenie towarów, przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, z państwa członkowskiego UE do Polski, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa:

wytworzone
wydobyte
nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów
zaimportowane

i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika.

Czego nie dotyczy WNT?

Za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów nie uznaje się takich, które zostały nabyte przez:

rolników ryczałtowych dla prowadzonej przez nich działalności rolniczej,
podatników, którzy wykonują jedynie czynności inne niż opodatkowane podatkiem i którym nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług,
podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
osoby prawne, które nie są podatnikami

jeśli nabyły one w ramach WNT zamówienia o wartości do 50 tys. zł w danym roku podatkowym, chyba że przedmiotem nabycia są nowe środki transportu bądź wyroby akcyzowe.

Inne zasady dotyczą także nabycia towarów używanych, dzieł sztuki, antyków i przedmiotów kolekcjonerskich.

Za WNT nie uznaje się przemieszczenia towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz – należących do tego podatnika, z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej na terytorium Polski, jeśli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium innego kraju UE w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone (wydobyte, nabyte, zaimportowane) i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika – w przypadku, gdy towary te m.in.:

są instalowane lub montowane, dla których miejscem dostawy jest terytorium kraju
są przemieszczone w ramach sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju
są przemieszczane na pokładach samolotów, statków lub pociągów w trakcie części transportu pasażerów, z przeznaczeniem dokonania ich dostawy przez tego podatnika lub na jego rzecz
mają być przedmiotem wykonanych na terytorium kraju na rzecz tego podatnika usług polegających na ich wycenie lub wykonaniu na nich prac, jeśli towary po wykonaniu tych usług zostaną z powrotem przemieszczone na terytorium państwa członkowskiego, z którego zostały pierwotnie wywiezione
to gaz, energia elektryczna, cieplna lub chłodnicza w odpowiednich sieciach dystrybucji/systemach
mają być czasowo używane
- na terytorium kraju w celu świadczenia usług przez tego podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu
- przez tego podatnika na terytorium kraju, nie dłużej jednak niż przez 2 lata, pod warunkiem, że import takich towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju z uwagi na ich przywóz czasowy byłby zwolniony od cła
mają być przedmiotem czynności odpowiadającej
- eksportowi towarów dokonanej przez tego podatnika na terytorium państwa członkowskiego, z którego są przemieszczane na terytorium kraju
- WNT do magazynu konsygnacyjnego, dokonanej przez tego podatnika na terytorium państwa członkowskiego, z którego są przemieszczane na terytorium kraju.

Jeśli ww. okoliczności nie mają już miejsca, przemieszczenie towarów jest uznawane jako WNT.

Podatek nałożony na WNT

W przypadku WNT podstawą opodatkowania jest cała kwota, która została opłacona dostawy towarów lub usługodawcy z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Do kwoty tej wlicza się otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które bezpośrednio wpływają na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W skład podstawy opodatkowania wchodzą więc:

podatki, opłaty i inne należności o podobnym charakterze
koszty dodatkowe: koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, prowizje, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Do podstawy opodatkowania nie wlicza się:

kwot, o które obniżono cenę w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty
udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, które zostały uwzględnione w momencie sprzedaży
otrzymanych od nabywcy/usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy/usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Postawę podatkowania można obniżyć:

kwotami udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen
wartością zwróconych towarów i opakowań (odmienne zasady dotyczą opakowań zwrotnych)
zwróconą nabywcy (całością lub częścią) zapłatą otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło
wartością zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych podobnych dopłat.

Czy podatek wlicza się do podstawy opodatkowania?

Do podstawy opodatkowania nie wlicza się podatku od towaru i usług. Lecz jeśli po dokonaniu WNT nabywca otrzyma zwrot podatku akcyzowego zapłaconego na terytorium państwa członkowskiego, z którego wysłano lub transportowano towary, podstawę opodatkowania obniża się o kwotę zwróconego podatku akcyzowego. Nabywca musi udowodnić (na podstawie posiadanych dokumentów), że otrzymał zwrot podatku akcyzowego.

Powstanie obowiązku podatkowego przy WNT

W przypadku WNT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. Jeśli WNT wykonywane jest w sposób ciągły (ponad miesiąc), jest ono dokonane z upływem każdego miesiąca do czasu zakończenia dostawy tych towarów.

Szczególne przepisy dotyczą środków transportu; tutaj obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania towarów, nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej.

Jeśli przeprowadzasz transakcję WNT z wykorzystaniem magazynu konsygnacyjnego, to co do zasady, do przesunięcia obowiązku podatkowego na moment wyprowadzenia towaru z tego magazynu lub na moment zużycia towaru w magazynie.

Podstawy prawne

Istotną ustawą dla wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów jest Ustawa o podatku od towarów i usług (rozdział 3).

WNT – podsumowanie

Nabycie towarów na terytorium Unii Europejskiej (między dwoma krajami Wspólnoty) to wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT).

Prawo do odliczenia VAT w przypadku WNT powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. Warunek jest taki, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek.

WNT to jedna z kwestii, która dotyczy wymiany handlowej na terenie Wspólnoty. Zobacz, jakimi prawami rządzi się transport wewnątrzwspólnotowy i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.